اعتبار از کارگزاری بورس چیست؟
اعتبار از کارگزاری چیست؟ و چگونه می‌تواند کلک سرمایه ما را بکند!
اعتبار از کارگزاری یا همان وام کارگزاری خدمتی است که کارگزاران به بعضی مشتریان نورچشمی خود ارائه می‌دهند!
در این خدمت مشتریان با پول و یا وامی که کارگزاری در اختیار آنها قرار می‌دهد، می‌توانند بیشتر از سرمایه خود خرید کنند.
دقت کنیدکه این وام فقط مختص خرید سهام و آن هم از طریق همان کارگزاری است که وام را در اختیار شما قرار داده است.
یک وقت فکر نکنید که می‌شود آن را گرفته و به زخم دیگری بزنید!
چگونه می‌توان از کارگزاری اعتبار گرفت؟
در حال حاضر تعداد 108 کارگزاری در بورس ایران فعال هستند و هر کدام از آنها طبق شرایط خاصی اعتبار را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.
در اکثر کارگزاری‌ها شما با توجه به گردش معاملاتی که در کارگزاری انجام می‌دهید، واجد شرایط دریافت اعتبار از کارگزاری می‌شوید.
هر چقدر گردش و معاملات شما بیشتر شود میزان اعتبار تخصیص یافته به شما بیشتر خواهد بود.
و اینگونه است که شما نور دیدگان کارگزارتان خواهید شد! و همواره در صدد جلب رضایت شما خواهد بود!
برخی از کارگزاری‌ها بسته‌های متنوعی از اعتبار را برای مشتریان خود فراهم کرده‌اند.
اعم از بسته‌های اعتباری یک‌ماهه، سه‌ماهه، شش‌ماهه و یک‌ساله، در مبالغ مختلف، و با نرخ بهره متفاوت!
این دیگر به کرم و انصاف کارگزارتان و شانس شما بستگی دارد که کارگزاری خوبی را انتخاب کرده باشید یا نه!
چگونه می‌توان اعتبار کارگزاری را تسویه کرد؟
بعد از اتمام زمان بسته اعتباری اگر بازار خراب است و شما هم عاقلید و قصد ادامه و تمدید اعتبار را ندارید، سریعا از شر آن خلاص و آن را تسویه نمایید.
مواردی هم مشاهده شده که مشتری قصد تمدید اعتبار خود را ندارد.
اما چون اولش همینطور کشکی کشکی اعتبار را گرفته و شرایط را نمی‌داند، مجبور می‌شود که الکی الکی هم سود اعتبار را پرداخت کند.
تا یاد بگیرد که همیشه قبل از انجام هر کاری، از شرایط و عواقب آن آگاه باشد!
هر زمانی که شما قصد تمدید نداشته باشید، باید مبلغی که اعتبار گرفته اید را در مانده حساب خود داشته باشید و به کارگزاری خود هم اعلام کنید که دیگر قصد تمدید بسته اعتباری را ندارم.
در این صورت کارگزار مورد نظر این اعتبار را برای شما حذف خواهد کرد.
ارزش تضمین چیست؟
حالا اگر باز اصرار دارید که حتما اعتبار بگیرید، لازم است که یک نکته مهم را بدانید، تا اگر خواستند گولتان بزنند، زود متوجه شوید و نقشه‌هایشان را نقش بر آب کنید!
میزان امکان اعتبار به هر پرتفو را پارامتری به نام ” ارزش تضمین ” تعیین می‌کند.
ارزش تضمین بطور ساده و خودمانی ایجوری است که مثلا اگر شما در پرتفوی‌تان نمادهای بورسی داشته باشید از لحاظ ارزش برای اعتبار دادن، در مرحله ای بالاتر از سهم های فرابورسی است.
در بازار اول و دوم بورس ارزش تضمین سهام 60 درصد است.
در بازار پایه فرابورس این عدد به 30 و20 درصد می‌رسد که میزان ارزش تضمین سبد شما برای اعتبار را مشخص می‌کند.
اگر باز دوزاری‌تان نیوفتاد یک مثال میزنیم:
تصور کنید که مشتری پرتفوی 660 میلیون تومانی دارد و تمامی سهم‌های آن از بازار اول بورس و فقط یک سهم آن از بازار فرابورس است.
ارزش تضمین محاسباتی برای این فرد حدود 380 میلیون تومان است. (یعنی 60درصد 660 میلیون)
حال کارگزاران با توجه به این ارزش تضمین می‌توانند به مشتری اعتبار بدهند در مثال بالا کارگزار با توجه به ارزش تضمین می‌تواند 40 تا 80 درصد ارزش تضمین را وام بدهد.
که بستگی به مشتری و کارگزاری دارد که برای این فرد چقدر اعتبار در نظر بگیرند!
در واقع این ارزش تضمین سبد شماست که مشخص می‌کند شما چقدر می‌توانید از کارگزار وام بگیرید.
پس اگر در تبلیغات کارگزاری دیدید که تا 80 درصد پرتفوی سهام شما اعتبار می‌دهیم مطمئن باشید که یک کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است!
فریز کردن سهم به چه معناست؟
کارگزاران همیشه مقداری از سهام شما را به عنوان تضمین بازپرداخت اعتباری که در اختیار شما قرار داده‌اند، نزد خود نگه می‌دارند.
به این صورت که اگر شما 10 میلیون تومان از کارگزاری اعتبار گرفته باشید آن کارگزار می‌تواند تا 15 میلیون از سهام موجود در پرتفوی شما را به عنوان تضمین نگه دارد.
پس اگر فکر می‌کنید که می‌توانید از زیر بازپرداخت اعتبار در بروید، سخت در اشتباهید! کارگزاران جایی نمی‌خوابند که آب زیرشان برود!
در صورت فریز سهم، شما سهم مورد نظر که فریز شده است را می‌توانید بفروشید اما پول حاصل از فروش آن را نمی‌توانید از کارگزاری خارج کنید و مبلغ حاصل از فروش سهم که در مانده حساب شما درج شده است را از حلقوم‌تان بیرون می‌کشند!
چرا کارگزاری‌ها سهم‌ها را فریز می‌کنند؟
اگر بخواهید از یک بانک وام بگیرید، بانک از شما چند ضامن معتبر می‌خواهد، و در بعضی موارد هم دیده شده که بچه‌ی بستنی به‌دست مشتری را هم گروی وام نگهداشته‌اند!
در سیستم کارگزاری‌ها، سبد سهام و یا همان پرتفوی شما به عنوان ضامن نزد کارگزاری، دارای ارزش است.
کارگزاری‌ها به جای درخواست ضامن ازمشتری، متناسب با اعتباری که می‌دهند، قسمتی از سبد سهام وی را نزد خود به ضمانت نگه می‌دارند. تا در صورت تخلف مشتری بتوانند وامی که به مشتری داده‌اند را پس بگیرند.
سود اعتبار کارگزاری‌ها چند درصد است؟
در شرایط فعلی نرخ سود وام کارگزاران بین 18 تا 22 درصد در نوسان است. واقعیت این است که کارگزاران منابع وامی که به مشتری می‌دهند را خودشان از بانک وام می‌گیرند و بابت آن به بانک سود پرداخت می‌کنند.
و عینا همان سودی که از مشتری می‌گیرد، را تحویل بانک وام دهنده می‌دهد! و هیچ کارگزاری حق گرفتن سودی بیشتر از نرخ بهره‌ای که بانک می‌دهد را از مشتری ندارد! و اگر چنین کاری کند، از جانب همه ارگان‌های ذی‌صلاح، مورد عنایت و قرار خواهد گرفت!
آیا از کارگزاری‌ها اعتبار بگیریم؟
اعتبار گرفتن از کارگزاری‌ها یک کار پر ریسک است، اگر شما فرد تازه وارد به بازار هستید به هیچ وجه توصیه به خرید اعتبار از کارگزاری نداریم. چون قطعا در پاچه‌تان می‌رود!
در بازارهای صعودی معمولا شما با اعتباری که می‌گیرید می‌توانید بیشتر از سرمایه خود معامله کنید و سودهای خوبی بگیرید.
اما در شرایط منفی بازار اگرتجربه و دانش کافی در بورس نداشته باشید، دچار زیان‌های سنگین می‌شوید و ممکن است کلا همه سرمایه خود را به فنا بدهید!
و اصطلاحا “کال‌مارجین” شده و علاوه بر تحمل زیان سنگین باید سود و اصل اعتبار را یک جا به کارگزاری برگردانید.فی‌الواقع آش را با جاش باید تحویل بدهید و بروید پی کارتان.
اعتبار در بدو ورود چیست؟
برخی از کارگزاری‌های زبل در طرح های تشویقی به مشتریان سایر کارگزاری‌ها این وعده را می‌دهند که در صورت انتقال سبد سهام خود به اون کارگزاری زبله، در بدو ورود و بدون اینکه برایشان گردشی زده باشید، برایتان اعتبار در نظر می‌گیرند.
معمولا این کار برای مشتریانی انجام می‌شود که کارگزاری شناخت نسبی به آن فرد و خوش حسابی او دارد. کارگزاری‌های زبل مذکور، معمولا تا 20 درصد سبد سهام مشتری، به او اعتبار در بدو ورود می‌دهند!
البته این‌کار در برخی کارگزاری‌ها با لابی و چانه‌زنی انجام می‌شود و ممکن است شما در بدو ورود تا 40 درصد پرتفو خود هم بتوانید اعتبار بگیرید!
آیا برای خرید اعتبار کارگزاری چک و سفته باید بدهیم؟
گرفتن چک از مشتریان برای دریافت اعتبار نیز از آن دسته مواردی است که قانون خاصی برای آن وجود ندارد اما برخی کارگزاری‌های شکاک، برای محکم‌کاری بیشتر، علاوه بر اینکه سهم مشتری را فریز می‌کنند، اقدام به دریافت چک و سفته نیز می‌کنند.
که یوقت خدای نکرده کلاه سرشان نرود! البته این کار معمولا برای مشتریانی انجام می‌شود که خواهان اعتبار بالای 100 میلیون تومان هستند!
در مقابل، برخی کارگزاری‌های بی‌آزار هم هستند که به همان فریز سهم اکتفا می‌کنند و هیچ چک و سفته ای از مشتری دریافت نمی‌کنند!
چگونه می‌توان از کارگزاری‌ها اعتبار در بدو ورود گرفت؟
همان‌گونه که گفته شد این کار نیازمند گفت و گو و چانه زنی است، و همین‌جور شخمی شخمی به کسی اعتبار در بدو ورود نمی‌دهند!
مطمئنا اگر شما مشتری خوش حسابی( شما یواشکی بخوانید نوسانگیر!) باشید کارگزاری‌ها با رغبت بیشتری به این کار اقدام خواهند کرد چرا که شما با تعداد معاملات زیادی که انجام می‌دهید به آنها سود بیشتری می‌رسانید و این معامله، به یک بازی دو سر برد تبدیل می‌شود!
کارگزاری به کدام مشتریان خود اعتبار می‌دهند؟
کارگزاری‌های بزرگی که تعداد بسیار زیادی مشتری دارند، معمولا به همه مشتریان خود اعتبار می‌دهند. اگر مشتری تازه وارد به یک کارگزاری هستید شاید کمی زمان ببرد که بتوانید اعتبار دریافت کنید.
آیا کارگزاری‌ها برای خرید عرضه اولیه اعتبار می‌دهند؟
یکی از طرح‌های تشویقی که تا چندین ماه پیش درکارگزاری‌های زبل اجرا می‌شد، خرید عرضه اولیه با استفاده از اعتبار کارگزاری بود، بدین صورت که شما بدون پرداخت مبلغی برایتان عرضه اولیه خریداری می‌شد، اما با یک مصوبه از سازمان بورس این کار لغو شد و اکنون کارگزاران اجازه ندارند از محل اعتبار، عرضه اولیه برای مشتری خریداری کنند!( البته از آنجا که ایرانی جماعت از هر کاری منع شود، دقیقا جری به انجام آن کار می‌شود، با وجود ممنوعیت، برخی از دیگر کارگزاری‌های زبل این کار را انجام می‌دهند)
چگونه می‌توان اعتبار کارگزاری‌ها را تمدید کرد؟
تمدید اعتبار کارگزاری بستگی به میزان معاملات شما از ابتدا تا انتهای بازه زمانی بسته اعتباری دارد.
به عنوان مثال اگر شما یک بسته اعتباری سه‌ماهه دریافت کنید و دراین سه ماه چندین بار با اعتبار دریافت شده بتوانید معامله انجام بدهید، به صورت خودکار آن کارگزاری برای شما اعتبار را تمدید خواهد کرد.
در برخی موارد اگر شما بیشتر از حد انتظار کارگزاری معامله انجام دهید کارگزاری علاوه بر تمدید اعتبار قبلی، به شما امکان دریافت اعتبار بیشتری هم می‌دهد! اما شما از هول هلیم در دیگ نیوفتید! اگر بازار خوب نیست، گول نخورید و اعتبار پیشنهادی را سریعا رد کنید!
کدام کارگزاری بیشترین اعتبار را می‌دهد؟
شاه کلید دریافت اعتبار بیشتر، گردش و معامله بیشتر است! هر چقدر شما گردش بیشتری داشته باشید اعتبار زیاد هم دریافت خواهید کرد، تقریبا همه 108 کارگزاری موجود در بورس و فرابورس ایران در قبال معامله بیشتر به شما اعتبار بیشتری خواهند داد.
اگر اعتبار کارگزاری‌ها را تسویه نکنیم چه می‌شود؟
برخی از کارگزاری‌ها در بدو ورود از شما این تضمین را می‌گیرند که اگر شما اعتبار را تسویه نکنید شما را مجبور به تسویه خواهند کرد و در مرحله آخر خود کارگزاری می‌تواند سهام شما را بفروشد و مبلغ اعتبار خود را از پرتفوی شما برداشت نماید!
دقت کنید این کار بعد از چندین بار اخطار از سمت کارگزار انجام می‌شود و کاملا قانونی است! پس اگر چنین اتفاقی برایتان افتاد، خیال شکایت و دادگاه و اینها را کلا از سرتان به در کنید!
آیا می‌توان غیرحضوری اعتبار گرفت؟
اکثرا برای دریافت اعتبار از کارگزاری باید به صورت حضوری به کارگزاری بروید و فرم تعهدنامه اعتبار را امضا کنید، در سال‌های اخیر با مکانیزه شدن ثبت نام غیرحضوری برخی کارگزاری‌ها، این کار را نیز غیرحضوری کرده‌اند و در مراحل ثبت نام اینترنتی کارگزاری، امضای تعهدنامه اعتبار را نیز از شما دریافت می‌کنند!
برای دریافت کد بورسی هم می‌توانید غیرحضوری اقدام نمایید.
در نهایت اعتبار گرفتن از کارگزاری یک چاقوی دو لبه است!
هم می‌تواند شما را به سودهای سرشاری برساند و هم می‌تواند دمار از روزگارتان درآورد! اگر تازه وارد بورس شده‌اید، حتی فکر اعتبار گرفتن را هم از سرتان خارج کنید. و خودتان را به ورطه کال مارجین شدن نکشانید!
