سبدگردانی در بورس چیست و بهترین سبدگردان کیست؟

همه آنچه باید درباره سبدگردانی در بورس بدانید

یک اصطلاحی در سرمایه‌گذاری، مصطلح است به نام سبدگردانی در بورس!

اشتباه نکنید! اون سبد رو نمی‌گویم که در عوض دادن نان خشک به نمکی، ازش می‌گرفتیم!

این سبد یه اصطلاح است برای آسان‌تر شدن اصطلاح پرتفو یا پرتفولیو!

سبد، پرتفو، پرتفولیو همشون به مجموعه سهام یا اقلامی گفته می‌شوند که شما در آن‌ها سرمایه‌گذاری کردید!

مثلا فرض کنید 1000 تا سهم دپشم خریدیم + 2000 سهم خزهرمار+ 3000 سهم رکوفت، این‌ها سبد یا پرتفوی ما را تشکیل می‌دهند!

یا اینکه شما پولدار یا آقازاده‌اید! سبد سرمایه‌گذاری‌تان را این‌ها تشکیل می‌دهد: 1200 گرم طلای آب‌شده+ 12000 هزار متر مربع زمین توی متل قو+ 120000دلار + 1200000 سهم شخرپول!

خلاصه اینکه سبدهای سرمایه‌گذاری چندین نوع است که می‌تواند همه انواع سرمایه‌گذاری را شامل بشود اما فعلا در این مقاله با سبدگردانی سهام می‌خواهیم آشنا بشویم!

  بسیاری افرادی که به تازگی وارد این بازارها می‌شوند، اطلاع دقیقی درمورد سبدگردانی ندارند و نمی‌دانند خدمت سبدگردانی، چجور کمکی می‌تواند به آن‌ها بکند!

 ضمن اینکه چگونگی استفاده درست از خدمات سبد گردانی را نمی‌دانند!

برای همین،  قصد داریم کمی بیشتر درمورد سبد گردانی، مزایا و معایب، شرایط سبد گردانی، سرمایه لازم برای سبدگردانی و غیره صحبت کرده و ضمن ارائه اطلاعات لازم، به سوالات متداول موجود در این مبحث پاسخ دهیم.

سبدگردانی و سبدگردانی اختصاصی چیست؟

بطور کلی سبدگردانی در بازار بورس به معنی اختصاص دادن بخش‌های مشخصی از سرمایه، برای خرید سهم‌های مختلف است.

 به این معنی که سرمایه فرد در قالب خریدهای مختلف به‌نحوی اصولی و حساب شده تقسیم می‌شود.

 در اصطلاح کلی‌تر سبدگردانی را باید مدیریت سرمایه در بازار بورس یا بازارهای هم‌عرض دیگر دانست.

سبدگردان فردی است که سرمایه افراد را طی قراردادی رسمی در اختیار گرفته و خرید و فروش‌های آن‌ها را کنترل و مدیریت می‌کند.

 فرد سبدگردان معمولا تجربه و علم کافی در زمینه سرمایه‌گذاری در بازار سهام را داشته و قدرت و دانش لازم جهت تحلیل بازار را نیر دارد.

سبدگردانی را مدیریت پرتفو هم می‌گویند!

سبدگردانی ممکن است توسط یک فرد انجام شود یا توسط یک شرکت!

البته توجه کنید که سبدگردانی توسط شخص قانونی نیست و معمولا قراردادی هم در بین نیست!

پس حواستان را جمع کنید که در دام افراد سودجو نیوفتید!

 شرکت‌هایی که مدیریت پرتفوی افراد را برعهده گرفته، معمولا مجموعه‌ای از کارشناسان و متخصصین خبره بازار بورس را دراختیار دارند و با تحلیل مداوم بازار، خرید و فروش سهام سرمایه‌‌داران مختلف را باتوجه به نوع قراردادشان مدیریت می‌کنند.

قراردادی که میزان سرمایه و سطح ریسک پذیری سرمایه‌گذار را مشخص کرده و درصد مشارکت سبد‌گردان در سود و زیان را نیز شامل می‌شود!

 درصورتی که سبدگردانی دارای یک قرارداد شخصی با شرایط ذکر شده باشد، این نوع مدیریت پرتفو را سبدگردانی اختصاصی می‌گویند.

شرایط سبدگردانی

معمولا شرکت‌ها و افراد مختلف شرایط مختص خود را برای سبدگردانی دارند که آن را در قراردادهای خود ذکر می‌کنند. اما کلیت این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:

• طول مدت قرارداد
• شرایط فسخ قرارداد
• میزان مشارکت در سود
• میزان مشارکت در زیان درصوت وجود این شرط (البته ارائه این شرط مرسوم نیست و در بین قوانین سازمان بورس برای عقد قرارداد سبدگردانی قرار نگرفته است. )

ضمن اینکه تمامی قراردادهای رسمی سبدگردانی باید تحت مجوز سازمان بورس بسته شود.

مزایا و معایب سبدگردانی

به‌طور کلی می‌توان برای سرمایه‌گذاری در بورس مزایا و معایب متعددی را بیان کرد!

 در همین راستا، سبدگردانی نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد!

برخی از مزایای سپردن مدیریت سرمایه خود به سبدگردان عبارتند از:

• امکان سرمایه‌گذاری ایمن‌تر با ریسک کمتر
• بی‌نیازی به دانشتن دانش و تجربه برای سرمایه‌گذاری در بورس
• امکان بهره‌مندی از حداکثر سود ممکن
• صرفه‌جویی در زمان

درواقع زمانی که شما مدیریت سرمایه خود را در بازار سرمایه به سبدگردان حرفه‌ای خود (شرکت یا شخص) می‌سپارید، دیگر نیاز به صرف وقتی قابل توجه برای بررسی و رصد بازار ندارید، ضمن اینکه نیاز به داشتن دانش و تجربه کافی برای تحلیل بازار نخواهید داشت.

 همچنین با سپردن خرید و فروش سهام خود به سبدگردان‌تان، ریسک تصمیم‌های هیجانی تحت تاثیر فضای بازار و عوامل موثر بر این فضا را به حداقل ممکن می‌رسانید.

درنتیجه امکان دوری هرچه بیش‌تر از ریسک و کسب سود بالاتر فراهم خواهد شد.

 درکنار این موارد شاید به معایب زیر نیز بتوان برای استفاده از سبدگردانی اشاره کرد:

• تعیین حداقل سرمایه برای استفاده از خدمات سبدگردانی و عقد قرارداد سبدگردانی اختصاصی
• تعیین محدوده زمانی برای قرارداد

این معایب را به‌نوعی باید محدودیت سبدگردانی دانست!

 محدودیت‌هایی که امکان استفاده از این خدمات را برای همگان فراهم نمی‌کند و شرایط فسخ قرارداد نیز برای سرمایه‌گذار در زمانی کمتر از یک سال ممکن است گاهی دردسرساز باشد.

 البته باید به مواردی مانند ریسک سرمایه‌گذاری و خطا در پیش‌بینی و تحلیل سبدگردان نیز اشاره کرد و عدم مشارکت سبدگردان در زیان‌های احتمالی!

 ( یعنی سبدگردان می‌گوید طبق قرارداد من در سود احتمالی شریک هستم اما ضرر احتمالی در پاچه خودت است! )

گر چه این معایب ممکن است خیلی مهم باشند اما با دقت و توجه در انتخاب یک شرکت معتبر و فرد مورد اعتماد به حداقل ممکن خواهد رسید!

 با بررسی فعالیت‌های پیشین شرکت‌ها و افراد و محاسبه نرخ بازدهی آن‌ها  می‌توان انتخابی خوب و دقیق داشت.

کارمزد سبد‌گردانی

سبدگردانی در واقع خدماتی است که مانند تمامی خدمات دیگر در بازارهای مالی، کارمزدی را به خود اختصاص می‌دهد!

 اما این کارمزد نیز نرخ‌های متفاوتی دارد و تحت تاثیر بازار رقابتی بین شرکت‌های سبدگردان قرار می‌گیرد و بالا و پایین می‌شود!

 معمولا سبدگردان‌ها برای ترغیب سرمایه‌گذاران در عقد قرارداد سعی می‌کنند در نرخ کارمزد خود شرایط بهتری را مطرح کنند.

 برای مثال دریافت درصدی کارمزد درصورت کسب سودی مشخص!

 یا دریافت کارمزد بالاتر با افزایش سود سرمایه!

 در این شرایط معمولا سبدگردان اگر نتواند به میزان مشخص شده در قرارداد سود برای سرمایه‌گذار کسب کند کارمزدی دریافت نخواهد کرد!

 البته باید اضافه کرد که در این مواقع عموما سبدگردان در ضرر حاصل از سرمایه‌گذاری نیز سهیم نیست!

 معمولا سبدگردان در قرارداد اعلام می‌کند که درصورت کسب سودی کمتر از سود سپرده بانکی کوتاه مدت کارمزدی دریافت نمی‌کند و درصورت کسب سودی بیش از این مبلغ، درصدی از آن سود به‌عنوان کارمزد سبدگردان محسوب خواهد شد.

پس در سبدگردانی دو نوع کارمزد داریم:

• کارمزد ثابت
• کارمزد متغییر

 در نوع اول که کارمزد ثابت معمولا در عرف سبدگردانی 1تا یک و نیم درصد میزان سبد در طی یک‌سال است.

که خود این میزان با توجه به شرایط و مبلغ سبد می‌تواند متغییر باشد

اما در رابطه با کارمزد متغییر در عرف سبدگردانی این‌گونه است که تا میزان بهره بانکی هیچ سودی سبدگردان دریافت نمی‌کند.

یعنی اگر سود بانکی 20 درصد باشد، سبدگردان تا 20 درصد سود از شما کارمزدی دریافت نمی‌کند.

اما به ازای سود مازاد 20 درصد، از سرمایه‌گذار کارمزد 15تا 25 درصدی اخذ می‌شود.

فرض کنید شما 100 میلیون پول دارید!

سبدگردان در انتهای سال 40 میلیون سود ساخته است، تا 20 میلیون سود را از شما کارمزدی دریافت نمی‌کنند.

مازاد این 20 میلیون را فقط 15 تا 25 درصد سود دریافت می‌کنند.

یعنی برای 40 میلیون سود از شما فقط 8 میلیون سود دریافت می‌کنند و 32 میلیون سود از آن شما خواهد بود.

حداقل سرمایه برای سبدگردانی

البته که حداقل سرمایه برای استفاده از خدمات سبدگردانی اختصاصی و عقد قرارداد در این زمینه در شرکت‌ها مختلف متفاوت است.

 این نرخ باتوجه به کارمزد سبدگردانی درنظر گرفته شده و خدماتی که در پکیج سبدگردانی آن‌ها ارائه می‌شود تغییر می‌کند.

 همچنین ریسک و ضرر احتمالی درنظر گرفته شده نیز در میزان این حداقل سرمایه موثر است!

 نرخی که اغلب شرکت‌ها برای عقد قرارداد سبدگردانی اختصاصی اعلام می‌کنند حداقل 2۰۰ میلیون تومان است!

 البته گاهی این حداقل به ۵ میلیارد تومان نیز می‌رسد!

 حتی ممکن است برخی از شرکت‌ها باتوجه به نحوه خدمات خود قراردادهای متفاوتی با حداقل سرمایه مختلف ارائه کنند.

تضمین در سبدگردانی

به‌طور قانونی ارائه تضمین در سبدگردانی از سوی سازمان بورس ممنوع اعلام شده است و هیچ سبدگردانی که به‌صورت قانونی و با مجوز سازمان فعالیت می‌کند مجاز به ارائه تضمین نیست!

 این تضمین شامل اعلام نرخ سود قطعی و مشارکت در ضرر سرمایه‌گذار می‌شود!

 درواقع سبدگردان از نظر قانون در ضرر سرمایه‌گذار شریک نیست و سرمایه‌گذار برای پیشگیری از این ضرر باید در انتخاب سبدگردان خود دقت کند.

 البته ممکن است برخی افرادی که به ‌طور شخصی اقدام به سبدگردانی می‌کنند و دارای مجوز سازمان بورس نیستند،  اعلام مشارکت در ضرر نمایند!

 اما درنظر داشته باشید احتمال کلاهبرداری از سوی چنین افرادی وجود دارد و به‌دلیل نداشتن مجوز، امکان پیگرد قانونی نیز برای شما محدود می‌شود.

کلاهبرداری در سبدگردانی

یکی از سوال‌های پرتکرار درمورد سبدگردانی در بورس، امکان کلاهبرداری با این عنوان است!

 درواقع کلاهبرداری در سبدگردانی یکی از انواع کلاهبرداری در بورس است!

 معمول‌ترین کلاهبرداری در سبدگردانی بورس، دریافت کارمزد یا سود بیش‌تر از مقدار عرف است!

 البته که درمورد ضرر در سرمایه سبدگردان تضمینی نمی‌دهد، اما درصورتی مقدار مشخصی از اصل سرمایه سوخت شود، سبدگردان موظف به جبران ضرر طی حدود ۶ ماه است.

 زمان مقرر برای جبران ضرر و میزان کسر شده از اصل سرمایه معمولا در قراردادهای سبدگردانی اختصاصی مشخص می‌شود.

 اما زمانی که شخصی یا شرکتی (شخصی حقیقی یا حقوقی) بدون مجوز اقدام به سبدگردانی کند ممکن است اینگونه سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌هایی داشته باشد.

 به همین دلیل همواره به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که از شرکت‌های معتبر و دارای مجوز فعالیت در امر سبدگردانی کمک بگیرند و قراردادهایی با قابلیت پیگیری سازمان بورس را امضا نمایند.

ضمن اینکه باید اضافه کرد سبدگردانی بدون مجوز سازمان بورس مجازات قضایی درپی دارد و تاحد تعلیق فعالیت‌های مالی شرکت خاطی نیز پیش خواهد رفت.

امین در سبدگردانی یا امین کیست؟

منظورم از امین پسرخاله من یا پسرعموی شما نیست!

امین در سبدگردانی یک شخصیت حقوقی ناظر به فعالیت سبدگردان است!

 شخصی که از هرگونه کلاهبرداری و سودجویی سبدگردان پیشگیری می‌کند.

 این شخص حتی حقیقی هم نیست بلکه حقوقی است!

 

که توسط سازمان تایید و تعریف می‌شود و توسط سبدگردان معرفی می‌گردد.

 این شخص درواقع از بین موسسات حسابرسی دارای مجوز از سوی سازمان بورس انتخاب می‌شود و سبدگردان با او قراردادی امضا می‌کند که فعالیت نظارت بر سبدگردانی در موارد خاص و مشخص شده از سوی سازمان انجام دهد.

 عقد قرارداد سبدگردانی بدون وجود قرارداد با امین قانونی و امکان‌پذیر نیست.

 امین بر تراکنش‌های مالی صورت گرفته توسط سبدگردان در زمینه خرید و فروش سهام نظارت می‌کند.

 این تراکنش‌ها شامل برداشت‌های مشخص از سرمایه و برخی موارد دیگر می‌شود.

شناخت شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی

بهتر است برای پیشگیری از وارد آمدن هرگونه ضرر و زیان احتمالی به سرمایه خود و البته حفظ شرایط پیگیری قانونی درصورت نیاز، برای سبدگردانی تنها از شرکت‌ها و موسسات دارای مجوز رسمی سازمان بورس کمک بخواهیم.

 این شرکت‌ها و موسسات در سامانه نهادهای مالی بازار سرمایه ایران معرفی شده‌اند.

 در این سامانه ویژگی‌ها و مشخصات شرکت‌ها و موسسات دارای مجوزهای لازم نیز ذکر شده است و شناخت و انتخاب بهتر شما کمک خواهد کرد.

کد prx  بورس چیست؟

کد prx  (پی آر ایکس) یک کد مشترک بین شخص سرمایه‌گذار با سبدگردان برای انجام معاملات از طریق کارگزاری است و با کد بورسی عادی متفاوت است!

دریافت این کد بعد از امضای قرارداد بین مشتری و سبدگردان انجام می‌شود!

کد prx برای این است که مشتری در پلتفرم معاملاتی خود، می‌تواند ببیند که سبدگردان چه سهم‌هایی را خرید و فروش می‌کند!

همچنین اگر مشتری بخواهد خودش هم معاملاتی را با کد شخصی خودش، در همان کارگزاری انجام دهد، می‌تواند! و در کار کد پی آر ایکس‌ش که در اختیار سبدگردان است، اختلالی ایجاد نمی‌شود!

کد prx منافع سرمایه‌گذار و سبدگردان را تامین می‌کند و تابع قوانین خاصی است.

مثلا اینکه حق خرید و فروش با چه شخصی باشد و واریز و برداشت از کد توسط چه شخصی انجام شود!

افتتاح این کد زمانبرتر از کدهای عادی آنلاین است!

بعد از امضای قرارداد، سبدگردان اقدام به دریافت کد پی آر ایکس می‌کند!

دریافت این کد، بسته به زمان بر بودن رویه‌ها، از 5 تا 10 روز طول می‌کشد!

طبق قانون، هر شخص حداکث دو تا کد prx  می‌تواند داشته باشد! که نزد دو سبدگردان مختلف است!

کلام آخر

درنهایت باید گفت، درصورت نداشتن تجربه و دانش کافی برای سرمایه‌گذاری مطمئن و تاخدودی تضمین شده در بورس، بهتر است از خدمات سبدگردانی استفاده کنید.

 همچنین برای دریافت سودی نسبتا تضمین شده و پرهیز از تحمیل ضررهای احتمالی نیز می‌توان پیشینه عملکردی شرکت‌های سبدگردان را بررسی نمود و ضریب سوددهی آن‌ها را مطالعه کرد.

 

متخصصین و کارشناسان فعال در شرکت‌های سبدگردانی با علم و تجربه کافی نسبت به تحلیل و بررسی بازار، سرمایه افراد را با بازه ریسک کمتر و در حوزه‌ای امن‌تر در گردش درآورده و سودی مناسب و تقریبا قطعی را برای آن‌ها فراهم خواهند کرد.